Het woon-werkverkeer is een van de grootste bronnen van CO₂-uitstoot in Nederland. Om deze uitstoot te verminderen en meer grip te krijgen op de invloed van het woon-werkverkeer, is besloten om de CO₂-uitstoot van bedrijven te registeren. Deze nieuwe regelgeving gaat vanaf 1 januari 2023 in en moet bijdragen aan een schoner Nederland. Wat houdt deze regeling precies in en waarom moet de CO₂-uitstoot van bedrijven omlaag? Dat leest u hier.
Waarom moet de CO₂-uitstoot van werknemers omlaag?
De nieuwe regelgeving rondom CO₂-uitstoot van zakelijk verkeer is een gevolg van het Klimaatakkoord. In dit akkoord staan afspraken die moeten leiden tot een schoner en duurzaam beleid, gemaakt door vijf grote sectoren in Nederland. Een van de belangrijke aandachtspunten is duurzame mobiliteit. Dat is niet voor niets, want de gemiddelde CO₂-uitstoot van een auto ligt op dit moment rond 82 gram CO₂ per gereden kilometer. Hierdoor is het verkeer verantwoordelijk voor ongeveer 20% van alle CO₂-uitstoot in Nederland. Het woon-werkverkeer en zakelijke ritten hebben hier een groot aandeel in. Daarom is het vooral aan bedrijven om hun CO₂-uitstoot te verminderen.
Welke bedrijven moeten hun CO₂-uitstoot verminderen?
De regels voor het registratie van de CO₂-uitstoot voor bedrijven, geldt alleen voor de grootste bedrijven van Nederland. Dit houdt in de praktijk in dat alleen bedrijven met meer dan honderd werknemers deze registratieplicht krijgen. Dit zijn ongeveer 8000 bedrijven, die samen meer dan 60% van alle werkende Nederlanders in dienst hebben. Daarom zoekt de overheid CO₂-uitstoot oplossingen bij deze organisaties. Wanneer zij een schoner en duurzamer beleid voeren, zorgt dit voor een grote afname in de jaarlijkse schadelijke uitstoot in Nederland. Bovendien is de gedachte dat grote werkgevers meer capaciteit hebben om een goede registratie bij te houden. Natuurlijk wisselt het aantal werknemers regelmatig. Daarom is gekozen om ieder jaar op 1 januari te peilen hoeveel werknemers een bedrijf in dienst heeft, wat bepaalt of zij zich aan deze regelgeving moeten houden.
Wat houdt het registreren van CO₂-uitstoot in?
De exacte regelgeving is nog niet bekend, maar op dit moment is de verwachting dat bedrijven toegang krijgen tot een speciaal portaal waar ze hun cijfers jaarlijks doorgeven. Werkgevers met meer dan honderd werknemers krijgen de verplichting om de gegevens rondom hun CO₂-uitstoot van het vorige kalenderjaar uiterlijk op 30 juni door te geven. Hierbij tonen ze aan hoeveel kilometers er voor het bedrijf zijn gereden, in welke voertuigen dit gebeurde en op welk type brandstof deze rijden. De regeling draait niet alleen om het woon-werkverkeer, maar ook om zakelijke ritten die werknemers maken. Alle ritten waarvoor een werknemer een zakelijke vergoeding ontvangt, worden opgenomen in het jaarlijkse rapport. De hoop is dat de werkgever CO₂-uitstoot serieus gaat nemen en oog krijgt voor de impact die het zakelijk verkeer heeft op het klimaat.
Het uiteindelijke doel
De CO₂-uitstoot verminderen van bedrijven is het doel, maar hoe ziet dit er concreet uit? In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de CO₂-uitstoot van het zakelijk verkeer met 1 megaton moet dalen. Dit is een collectief plafond, wat betekent dat er geen normen gelden die individuele bedrijven moeten halen. Wanneer alle bedrijven hun steentje bijdragen, is het mogelijk om deze doelstelling te halen. Hoe werkgevers hun uitstoot willen verminderen, is helemaal aan henzelf. Sommige bedrijven zullen ervoor kiezen om meer elektrische auto’s aan hun wagenpark toe te voegen, terwijl andere bedrijven thuiswerken meer zullen stimuleren. De eigen verantwoordelijkheid van ondernemers is een belangrijk onderdeel van deze nieuwe regelgeving. Dit naar aanleiding van de wensen van werkgeversorganisaties, die aangeven dat bedrijven graag zelf invulling willen geven aan de klimaatdoelen.
Voorwaarde: makkelijke registratie
Een van de voorwaarden die werkgeversorganisaties belangrijk vonden, was een makkelijk registratiesysteem. De manier van registeren moet aansluiten op de huidige registratietechnieken die bedrijven al gebruiken. De hoop is dat de werklast zo beperkt blijft, waardoor het bijhouden van de CO₂-uitstoot behapbaar is. Zo wensen werkgevers dat zij de exacte CO₂-uitstoot van hun bedrijf niet zelf hoeven uit te rekenen. Alleen het doorgeven van gereden kilometers, brandstoftype en de gebruikte vervoermiddelen zou voldoende moeten zijn. Ook is er oog voor de privacy van werknemers. Het is niet de bedoeling om de individuele CO₂-uitstoot van werknemers door te geven. Het gaat om overkoepelende cijfers van het complete bedrijf.
Gelden er uitzonderingen?
Het registreren van de CO₂-uitstoot geldt niet voor alle werkgevers met meer dan honderd mensen in dienst. Zo zijn er een aantal sectoren vrijgesteld van deze nieuwe verplichting. Dit geldt onder andere voor het personenvervoer, zoals bussen en taxi’s, maar ook voor hulpverleningsdiensten. Verder hoeven ook bedrijven die zich bezighouden met goederenvervoer geen registratie van hun CO₂-uitstoot bij te houden. Voor een lagere CO₂-uitstoot van vrachtwagens zijn er dus andere regels nodig. Zo zijn fabrikanten verplicht om vrachtwagens zuiniger te maken, waardoor deze verantwoordelijkheid niet bij vervoersbedrijven komt te liggen. Zij moeten namelijk veel kilometers maken om hun bedrijf draaiende te houden.
Wat als het doel niet behaald wordt?
Een vermindering van 1 megaton CO₂-uitstoot per jaar is een grote stap. De verwachting is dat dit niet binnen een jaar gaat lukken. Daarom is in het huidige voorstel een jaarlijks emissieplafond opgenomen. Dit plafond daalt jaarlijks, met als einddoel om in 2030 1 megaton CO₂ te besparen. Maar wat gebeurt er wanneer de CO₂-uitstoot verminderen niet in dit tempo lukt? Tot 2026 hebben bedrijven de tijd om te laten zien dat ze collectief de CO₂-uitstoot van hun werknemers kunnen verlagen. Halen ze hun doelen niet, dan komt er een verplichte individuele norm voor werkgevers. Zij zijn dan verplicht om op maat gemaakte doelen voor hun onderneming te behalen. Werkgeversorganisaties proberen dergelijke individuele plafonds juist te vermijden, dus de hoop is dat een collectief plafond op dit moment toereikend is.
Oplossingen voor werkgevers
Het is duidelijk dat er veel gaat veranderen op het gebied van zakelijk verkeer. Voor werkgevers is het nu de uitdaging om een manier te vinden om de CO₂-uitstoot van werknemers op een duidelijke en overzichtelijke manier te registeren. Een van de manieren om dit te doen, is door een geautomatiseerd systeem te creëren dat gereden kilometers, tankpassen en het rijgedrag van werknemers in kaart brengt. Zo krijgen bedrijven meer inzicht in de gewoontes van hun werknemers, maar ook een direct overzicht van de CO₂-uitstoot die het zakelijk rijden veroorzaakt. De module Green Driving van FleetGO is hier een goed voorbeeld van. Zo is er een makkelijke en behapbare manier om de CO₂-uitstoot van bedrijfswagens te verminderen.
Hoe nu verder?
Het CO₂-uitstoot nieuws zorgt voor veel vragen en onzekerheden bij werkgevers. Zij willen weten wat de verwachtingen zijn, hoe de registratie in zijn werk gaat en welke concrete doelen ze moeten behalen. Er is nog veel onzeker over deze regelgeving rondom de CO₂-uitstoot van bedrijven. Zo moeten de Tweede en Eerste Kamer nog akkoord gaan met de nieuwe regels, waarna een concreet plan volgt. Voor bedrijven geldt in ieder geval één ding: hun CO₂-uitstoot verminderen en investeren in duurzame mobiliteit is de beste manier om de onderneming voor te bereiden op een groenere toekomst.